Trong công việc tư vấn hợp đồng, tôi gặp không ít trường hợp thân chủ tin rằng chỉ cần ghi đơn giản, dễ hiểu là đủ. “Mình hiểu nhau rồi mà, cần gì phức tạp”, họ nói. Nhưng thực tế, chính những câu chữ tưởng chừng đơn giản, “chung chung”, lại là cái bẫy tiềm ẩn rủi ro pháp lý rất lớn.
1. Câu từ chung chung – ai hiểu sao cũng được
Ví dụ một câu phổ biến trong hợp đồng:
“Hai bên sẽ cùng hợp tác để phát triển sản phẩm.”
Nghe có vẻ ổn, nhưng thử hỏi:
“Hợp tác” là làm gì cụ thể?
Ai chịu trách nhiệm chính?
Mỗi bên đóng góp gì?
Bao giờ đánh giá kết quả?
Không có câu trả lời rõ ràng, mỗi bên hiểu một kiểu. Khi có tranh chấp, bên nào cũng cho rằng mình đúng – và thế là ra tòa.
2. Tòa không “giải thích giùm” hợp đồng mập mờ
Một nguyên tắc khi giải quyết tranh chấp hợp đồng là “câu chữ ràng buộc các bên”. Nếu hợp đồng thiếu rõ ràng, tòa không có nghĩa vụ phải “suy diễn thiện chí” hay “giải thích giúp”. Hậu quả, bên yếu thế, ít chứng cứ hơn – thường là bên thiệt.
3. Lợi thế sẽ nghiêng về bên có câu chữ cụ thể
Câu viết: “Bên B sẽ thanh toán trong thời gian hợp lý sau khi nhận được hàng.”
→ Thời gian “hợp lý” là bao lâu? 3 ngày, 1 tuần, hay 3 tháng?
Câu viết: “Các chi phí phát sinh sẽ do hai bên tự thỏa thuận.”
→ Khi không thỏa thuận được thì sao? Ai chịu? Có giới hạn không?
Trong nhiều trường hợp, một bên soạn hợp đồng kỹ càng, dùng câu từ có lợi cho mình, còn bên kia thì không nắm rõ hoặc “tin nhau là chính”. Khi xảy ra mâu thuẫn, bên nào chuẩn bị tốt hơn sẽ nắm thế chủ động.
Có những điều khoản “nhìn thì vô hại”, nhưng khi tranh chấp phát sinh, mới thấy nó mở đường cho việc thoái thác nghĩa vụ, trốn tránh trách nhiệm hoặc ép bên kia chịu thiệt. Trong Luật, không có cảm tính – chỉ có điều gì được viết ra, điều đó mới ràng buộc.
4. Càng làm ăn lâu năm, càng hiểu giá trị của một hợp đồng rõ ràng
Những người từng va chạm, từng bị “lật kèo”, từng mất tiền vì một câu chữ… họ sẽ không bao giờ xem nhẹ việc soạn thảo hợp đồng. Họ hiểu rằng:
Một hợp đồng chi tiết giúp phòng ngừa rủi ro ngay từ đầu.
Nếu không tránh được rủi ro, thì ít nhất hợp đồng sẽ giúp mình “có cái để nói” khi ra tòa.
Lời khuyên!
Một hợp đồng tốt không phải là hợp đồng dài hay ngắn, mà là hợp đồng đủ rõ ràng chi tiết để tránh hiểu sai, tránh tranh cãi, và giải quyết được khi có rủi ro xảy ra.
Nếu bạn đang ký kết một hợp đồng quan trọng, hãy để người hiểu luật và có kinh nghiệm va chạm thực tiễn giúp bạn. Bởi vì trong hợp đồng, mỗi từ đều có giá.
